BABA BENİ YIKA YE TEMİZLE - rahle.org

Emin Oğulcan

21 .yüzyıldayız. Bilim ve teknoloji inanılmaz bir çılgınlıkla ilerliyor. İnsanlığın ra­hatını^) sağlamak için, alabildiğine çılgın bir şekilde fedakarlık göstererek(l) bizim için koşuşturuyor.

Yaşlı dünyamız bu olan bitenleri nasıl seyrediyor veya yorumluyor bilmem ama, yıprandığını gayet iyi biliyor. Kirlenmenin boyutları tamir dahi edilemeyecek muazzam derecelere varmakta ve biz çevremizi yaşanamaz hale getirdiğimizin farkına yeni yeni varıyoruz. Günümüzde insanlar belki de sayılamayacak kadar çok yoldan çevreyi bozmakta, tahrip etmektedirler. Gittikçe artan miktarlarda üretim yapan endüstrinin ihtiyacı olan hammaddelerin tabiattan temini sebebiyle, tabii kaynakların müsrifçe tüketilmesi; üretim süreci esnasında ortaya çıkan ve kirlilik yaratan yahut toksit özellik taşıyan atıkların tabiata bırakılması; kentlerle birlikte daha çok artan evrensel atıklar ister savaş ister barış maksadıyla kullanılsın, nük­leer güç üretimi sonucu ortaya çıkan radyoaktif kirlenme; daha fazla ürün almak maksadıyla kullanılan fakat zamanla zararı faydasını geçen suni gübreler ve tarım­sal ilaçlar, ozon tabakasının delinmesine yol açan ve piyasadaki çeşitleri 50 bin­den fazla olan kimyasal ürünler, insanoğlunun tabiatı tahrip vasıtalarından ilk anda akla gelenlerdir.

Neticesinde hava, su ve topraktaki ekolojik dengeler bozulmuş, topraktaki bakterilerden, ana karnındaki bebeklere, bitkilere, insanlara kadar bütün canlıları olumsuz şekilde etkilemiştir ve canlıların ölmelerine sebebiyet vermiştir. Sanayi atıkları, kimyasal atıklar, radyoaktif sızıntılar, poşetler...(modernızme ait ne varsa) etrafta görmeniz için çok çaba sarf etmenize gerek yok, başınızı sadece sağa so­la çevirin yeter. Bir çikletin 400 yıl gibi bir sürede tabiata geri dönüşeceği tahmin edilmektedir. Ayrıca bir litre petrolün bir milyon litre temiz suyu içilmez hale ge­tirdiği hesaplanmıştır.

Bütün bu anlatılanlar şu anlatılacaklara mukaddime mahiyetindedir:

Ya zihinsel kirlenmemiz, ya kavramsal kirlenmemiz...

Bunların boyutlarını anlatmak ve tahmin etmek bile mümkün değil. Radyonk

tif bir sızıntı gibi zihnimize, kavramlarımıza hiç fark ettirmeden giren ve işleyen; onu(insan hücresini tahrip ederek savunma mekanizmalarını yok eden ve kanse­re dönüştüren hastalığın ortaya çıkışı gibi ) kanserli bir kavram (zihin) haline ge­tirerek öldüren kirlenme yok mu? Binlerce, milyonlarca zihnin ölümüne yol aç­mıyor mu? Tıpkı bir atom bombası gibi...

işte bütün bunları bu zihinsel kirlenmeye, kavramsal kirlenmeye dikkatlerimi­zi çekebilmek için söyledik ve böyle bir girişi uygun gördük. Ben inanıyorum ki nasıl maddi kirlenme çok tehlikeli boyutlardaysa, kavramsal kirlenme de aynı teh­likeli boyutlara varmıştır. Tek farkı birinin çabucak hayatımızda madden gözlen­mesi, diğerinin hayatımızda gözlemlenemeden yavaş yavaş hayatımızı mahvetme­si. .

Yukarıda değinilen maddi kirlenmeleri temizleyebilmeniz mümkündür. Her­hangi bir sebepten dolayı hastalığa maruz kalmış birisini ilaçlarla tedavi edebilir­siniz. Size itiraz etmez, kullandığınız yöntemleri, teknikleri, ilaçların içeriğini bilme­sine, inanmasına uğraşmanız için gerek bile yoktur. Tedaviyi hemen kabul eder. Ama ya kavramsal kirlenme, onu temizlemek öyle kolay mı? Tıbbi olarak bir iğ­neyle zihindeki mikrobik kirlenmeyi yenmeniz mümkün değildir. O kişiye anlat­mak, anlatmak, anlatmak hem de güzel bir şekilde anlatmak, ikna etmekten baş­ka çareniz yoktur.

insan nedir, nasıl yaratılmıştır? Bu suale bütün ideolojiler "belirli bir evrimin bir tabiat kanununun sonucunda ortaya çıkan varlık" diyerek cevap vereceklerdir, ih­tilaf ettikleri mesele, bu evrimin şekli, sebepleri ve şu anda hangi noktada oldu­ğudur. İnsanı tarif ederken bile ortak bir üsluba sahiptirler insan konuşan hayvan­dır, insan düşünen hayvandır...

Bu tarifleri kendilerince nasıl yaparlarsa yapsınlar insanoğlunun, konuşan ve düşünen bir varlık olduğunda herkes hemfikirdir.

İnsanlar arasındaki iletişim dille olur. Dil, kelimelerden ve kelimeler arasında­ki mantıklı dizimden meydana gelir. İnsanlar arasındaki sağlıklı iletişim ise kelime­lere yüklediğimiz anlamlarla kurulur. Aynı kelimeden farklı şeyler anlaşılıyorsa, or­tada sağlıklı bir iletişimden söz edilemez. Sağlıklı iletişimde kelimelere yüklenen muhtevadan herkes aynı şeyi anlar ve aynı yorumu yapar.

Bazılarının "taş" dediğinden bazıları "değnek" anlıyorsa, orada bir iletişim kuru­lamıyor demektir. (Yani bir erozyondan, kirlenmeden söz edebiliriz.)

İslam dünyasında ve Türkiye'de yaklaşık iki yüzyıla yakın bir zamandan beri, dü­şünce hayatımızda yer tutan kelimeler (ki bu kavramların bazıları hayati nitelikte olanlardır...)asıl muhtevalarından boşandırılmış (kasıtlı olarak) kullanılmaktadır.

Şüphe yok ki kavramlarla düşünüyoruz. Kavram tanımlanmış, çerçeveleri be­lirlenmiş düşüncelerin ifadesidir, insan kafasındaki kavramlar deneylerle oluşup yerleşir. Bir kavramın bize mal olabilmesi için onu birçok defa kişisel deneyimler­den geçirmemiz gerekir. Çocukların, özellikle konuşmayı yeni öğrenmiş 2-3 yaş­larındaki çocukların konuşmalarına dikkat ederseniz kelimeleri yerli yerinde kulla­namadıklarını görürsünüz. Hele çocuk yeni bir kelime öğrenmişse, o kelimeyi ço­ğu kez yanlış ya da yersiz kullanabilir. Büyükler, çocukların bu tür konuşmalarını gülümseyerek dinlerler. Yanlış kullanılan kelimelerle gaf yapılır. Ama çocuk, dene­meleriyle bir kelimenin nasıl kullanılacağını öğrenir. Böylece o kavram çocuğun ka­fasında yerleşir.

Bir kavramı kendimize mal etmek, onu hayatımızın bir parçası haline getirmek kolay değildir. Günümüzde hemen herkesin "İslam" üzerinde şu veya bu biçimde konuşmalarına rastlıyoruz. İslam'a ilişkin kavramlar yerli yersiz kullanılıp durmakta­dır. Bu kavramların yerine oturabilmesi için İslam’ı hayatımızın bir parçası haline hatta tamamı haline getirmemiz gerektiği açıktır. Yoksa, çoğu kez olduğu gibi yan­lışlıklara düşülmesi kaçınılmazdır. İslam'ın buyruklarından, yasaklarından anlaşılma­sı gereken şeyler, onu yaşayarak öğrenilir. Kitap üzerindeki şeyle- uygulamaya, ki­şisel yaşantımıza intikal etmedikçe, öğrendiğimiz hususların kafamızda belki bir nesne değeri olabilir, ancak onu ne derece kendimize mal ettiğimiz hususu belli olmaz. Bir kavramı kendimize mal edebildiğimizi ileri sürebilmek için hayatımızın her safhasında, karşılaştığımız her türlü şart altında o kavramı tasarruf edebilip edemediğimize bakmalıyız. O kavramı kişisel yaşantımızda çeşitli fizik ve zihin de­neylerimizden geçirmeliyiz. Değilse o kavram, kafamızda iğreti olarak duruyor de­mektir. Bir gün geri vereceğimiz bir emanet gibi. Yanı onun üzerinde istesek de tasarrufta bulunamayız.

Anlaşabılmemizin temel şartı birer kanun maddesi gibi kelimelerin, kavramla­rın ilk sözlük anlamlarını kabul etmemiz ve ona göre kullanmanız gerekir. Bütün bu anlatılanların ışığında neden Ebu Cehıl’in İslam'ı kabul etmediği açıktır herhal­de. Çok iyi bildiği bir kavramı kabul ederse neleri yapması gerektiğini gayet iyi bi­liyordu (an latan da anlatılan da).

Bu niçin böyle oluyor? Yani herkes aynı kelimeleri kullandığı halde niçin ve na­sıl olup da farklı anlamlar kastedilebiliyor? Diyebiliriz ki bugün dünyada kavramlar keşmekeşinden( kirlenmesinden) doğan zararlardan payını en çok alanlar, sanırım

Müslümanlardır. Müslümanlara sadece kendilerine ait terimlerin asıl anlamları unutturulmakla kalınmamış bir de bu terimler çok yaygınlaşmış bir biçimde sap­tırılarak (kirletilerek) kullanılmıştır. Bazı kelimeler (kavramlar) öylesine mıncıklan­mış, hırpalanmış, yalama edilmiş ki, insan onları kullanmaya çekiniyor. Yalama ol­muş bir yive bir vidayı takmaya çalışmak ne kadar boş bir eylem ise kirlenmiş, ya­lama edilmiş kavramlarla bir fikri tutturmak o kadar zor hale gelmiş durumdadır.

Netice olarak diyoruz ki, İslam dünyası aynen bir bebek gibi ana sütü yerine bakkaldan alınan süt ve biberonla beslenmek zorunda bırakılmıştır. İslam dünya­sı ana sütünden ve ana sıcaklığından uzak, yapay olarak beslenmiş ve beslenmek­tedir. Böylece Müslümanlar asıl anlamları saptırılmış kelimelere bakarak kendile­rine ait kavramları anlamakta güçlük çekiyorlar, hem de İslam'ı başkalarına anla­tırken güçlüklerle karşılaşıyorlar.

Bu zihinsel ve kavramsal kirlenmeye karşı, asıl kaynaktan, ana sütünden ve sı­caklığından beslenmek için yola çıkmış bulunuyoruz. Gayret bizden, başarı ancak Allah'tandır.