ZOR ZAMANDA EĞİTİM - rahle.org

ZOR ZAMANDA EĞİTİM - rahle.org

ZOR ZAMANDA EĞİTİM


Facebookta Paylaş
Tweetle

 

 

İslami eğitim, Müslüman bireylerde Allah Resulüne en çok benzeyen kişilik ve davranış oluşturma sürecidir İman olmadan güzel davranışların hiçbir önemi olmadığı gibi, sâlih amel olmadan da kuru bir imanın tadı yoktur Bilgi veya müfredat merkezli değil birey merkezli eğitim çalışmaları olmalıdır. Ahlaki olgunluk bireyselleştirilmiş eğitimin amacı olmalı, bunun için tek örnek olarak Allah Resulü sunulmalıdır. Öncelikli ihtiyaç İslam bilgisidir. Kişinin Müslüman olmasını/kalmasını sağlayan konular önce öğretilmeli, daha sonra İslam'ın toplumsal dönüşüm hedefi ve davet ile ilgili bilgiler öğretilmelidir. Edep ve saygı hem eğitim çalışmasına hem de eğitimciye yöneliktir. Tevazu, hatayı kendinde arama eğitilenin vazgeçilmez vasıflarından olmalıdır. İslami eğitim, Müslüman bireylerde Allah Resulüne en çok benzeyen kişilik ve davranış oluşturma sürecidir İman olmadan güzel davranışların hiçbir önemi olmadığı gibi, sâlih amel olmadan da kuru bir imanın tadı yoktur Bilgi veya müfredat merkezli değil birey merkezli eğitim çalışmaları olmalıdır. Ahlaki olgunluk bireyselleştirilmiş eğitimin amacı olmalı, bunun için tek örnek olarak Allah Resulü sunulmalıdır. Öncelikli ihtiyaç İslam bilgisidir. Kişinin Müslüman olmasını/kalmasını sağlayan konular önce öğretilmeli, daha sonra İslam'ın toplumsal dönüşüm hedefi ve davet ile ilgili bilgiler öğretilmelidir. Edep ve saygı hem eğitim çalışmasına hem de eğitimciye yöneliktir. Tevazu, hatayı kendinde arama eğitilenin vazgeçilmez vasıflarından olmalıdır.


 

Eğitim: Bireylerde istekli davranış değişiklikleri oluşturma süreci olarak tarif edilebilir. İslami eğitim ise Müslüman bireylerde Allah Resulüne en çok benzeyen kişilik ve davranış oluşturma sürecidir. Her şeyi öğrenmeye muhtaç olarak dünyaya gelen insanın görevi öğrenerek olgunlaşmaktır. İnsanın cehaletini bilen Yaratıcı, "Esma-i Hüsna'sının tecellilerini, (isimlerini) ve bütün bilimleri öğrenme kabiliyetini vererek" (2/Bakara: 31) öğretme-öğrenme sürecini başlatmıştır. Eğitim ile ilgili bazı önemli kavramlar terbiye, ıslah ve salih ameldir.

Kur'an'ın hem nüzul hem de Mushaf sırasına göre ilk ayetleri Rabden bahseder. Rab varlıklar âlemini yaratan, terbiye ederek geliştiren, onları maddî ve mânevî olgunluğa götüren, terbiyenin bütün gereklerine mâlik ve her şeye sahip olan Allah anlamına gelmektedir. Rab, sadece terbiye eden (mürebbî) anlamında olmayıp, yardım etmek, yol göstermek, tasarruf etmek, korumak, her şeye hâkim olmak, emretmek ve yasaklamak, sakındırmak gibi terbiyenin bütün gereklerine sahip olabilmeyi de ifade etmektedir. Rab kelimesi, terbiye eden, yetiştiren, eğiten demek olduğundan, lügat anlamıyla ana babaya rablik (terbiye edicilik, eğiticilik) isnâd edilir (17/İsrâ, 24). Elbette, kelimenin tüm anlamlarıyla ve hakiki olarak Allah'tan başka rab yoktur. Kâmil anlamda eğitmek ve yetiştirmek de mutlak ve hakiki Rab olan Allah'a aittir.

Terbiye, her varlığın kendi sınırları içinde tekâmül etmesi demektir. Her varlık, bizzat Allah tarafından terbiye edilmektedir. Bu terbiye, "eğitim" kelimesini hemen tümüyle karşılar. Rab, mutlak manada kullanılınca, mutlak eğitenin Allah olduğu ortaya çıkar. Allah'tan başka rabbin olmadığına inanan mü'minin, "rabb"ın eğiten, yetiştiren anlamından dolayı, Allah'tan başka gerçek anlamda eğitimci -mutlak eğiten- kabul etmemesi gerekir.

Islahat; Herhangi bir usulde, işte, müessesede, kuruluşta veya devlet düzeninde eskiyen, bozulan, aksayan yanları düzeltmek, iyileştirmek, iyi bir hale koymak, kusur veya noksanını tamamlamak veya artık bekleneni verememesi nedeniyle yerine yenisini koymaktır. Kesin ve muhkem olan vahyî ölçüye dayanarak cahilî bütün tutum ve davranışları, ifsad edilmiş bütün kurumları tepeden tırnağa değiştirmeyi amaçlamış devrimci bir tavırdır. O, Rabbimiz'in ilettiği buyruklar doğrultusunda öncelikle kendini ıslah ederek (6/En'âm, 48) kendi nefsinde inkılabı gerçekleştirmiş ve bu olumlu değişimi çevresine, toplumuna ve yeryüzüne taşımayı amaçlamıştır. İman edip salih işlerde bulunalar, halkın en hayırlılarıdır (98/Beyyine, 7) ve onların da çok olmadığı bilinmektedir (38/Sâd, 24).

Amel-i Sâlih: İyi, güzel, faydalı, sevaba ve Allah'ın rızasına sebep olacak, haram sınırına girmeksizin kişinin iman, iyi bir niyet ve ihlâs ile yapmış olduğu davranışlardır. Amel, iş manasına gelir. Sâlih ise, elverişli, yararlı, yarayışlı, kendisi doğru olan, kendini düzelten demektir. Dolayısıyla amel-i sâlih; kişiye ahiret saadetini sağlamaya, Allah'ın rızasını kazanmaya elverişli olan, Allah katında bir değer ifade eden davranışlardır. İmanı kuvvetlendiren, sağlamlaştıran, onu çepeçevre sararak koruyan sâlih amellerdir. Sâlih amelden söz eden ayetler genellikle önce imana değinerek başlarlar. Bunların hep "iman edip sâlih amel işleyenler..." şeklinde oldukları görülmektedir. Bu da iman ile amelin, bir bütünün ayrılmaz parçaları olduğunu ortaya koyar. İman olmadan güzel davranışların hiçbir önemi olmadığı gibi, sâlih amel olmadan da kuru bir imanın tadı yoktur.

Kur'an eğitiminin boyutları üç temel öğeden oluşmaktadır: Bilgi boyutu, duygu boyutu ve amel (icrâ) boyutu. Buna zihnî, kalbî ve amelî boyut da diyebiliriz. Bu üç öğe, ne kadar güçlü ve dengeli ise inanç veya kulluk o kadar güçlü; ne kadar zayıf ve dengesiz ise o kadar zayıftır. Bütün inanç sistemlerinde şu veya bu oranda bu üçlü anlayışa rastlamak mümkündür. İlim olmadan ideal anlamda Müslüman olmak mümkün değildir. Cehalete alternatif olarak gelen bir dinin mensupları câhil olamazlar.

Kendisinden önceki dönemin adını "câhiliyye dönemi" olarak açıklayan İslâm inancı, câhilliği temelinden reddetmiş, kendi çizgisinde yürüyen insanları bilgilendirmiş, insanlara öncelikle ilim tahsilini emretmiştir.

İnsanı insanla eğitmek zorundayız, ama insanı yine insanın fikirleri doğrultusunda eğitmek, hem zor, hem tehlikeli, hem de gayr-ı meşrûdur. Vahyin yön vermediği insan aklı, mükemmel bir eğitim görüşü ve uygulayışı oluşturma konusunda yetersizdir.

İslami eğitim İslam'ın bütün olarak yaşandığı ortamlarda aile, çevre ve okul birlikteliğinde doğal ve kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Fakat günümüzde yaşanılan ortamların İslami olmaması, tahrif edilmiş bilgilerle insanların zihinlerinin karıştırılması gibi nedenler eğitimi hem daha zor hem de daha önemli hale getirmektedir. İster ailede, ister toplumsal yapılarda eğitim konusunda dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir:

Eğitim herkese sunulmalı her bireyi kapsamalıdır.

Her eğitim sonuçta ilke ve anlayışları oluşturan grubun ve sistemin devamlılığını sağlamaya yönelik olacağından tek tip eğitim yerine güncellenen ve farklı kaynaklara ulaşımı teşvik edici olmalıdır.

Farklı seviyelerdeki bireyleri gözeterek aynı amaca yönelik fakat farklı şekillendirilmiş(yoğunluk ve uzunlukta) müfredatlar, teknikler ve eğitimciler oluşturulmalıdır.

Bilgi veya müfredat merkezli değil birey merkezli eğitim çalışmaları yapılmalıdır. Ahlaki olgunluk bireyselleştirilmiş eğitimin amacı olmalı, bunun için tek örnek olarak Allah Resulü sunulmalıdır.

Şer'i metotlardan birisi olan kıyasla, ‘Allah her şahsı, gücünün yettiği ölçüde mükellef kılar' ayetini temel alarak, eğitilecek bireylerin bedeni, ruhi, akli gücüne orantılı bir bilgi akışının sağlanması gerekliliğini çıkarabiliriz.

Eğitim bireyin var olan yeteneklerini geliştirmeye yönelik olmalı ihtiyaçlarını karşılamalı, öğrenme yollarını öğretmelidir.

Eğitimin bir süreç olduğu unutulmamalı ve bireyden hemen davranış değişiklikleri (Salih amel) beklenmemelidir.

Bireylere eğitimi seçme ve vazgeçme hakkı tanınmalıdır.

Davranış değişiklikleri meydana getirmeyen eğitim model ve konuları terk edilmelidir.

Bireyin eğitimde aktif olması sağlanmalıdır. Bu aktiflik konuları içselleştirmeyi ve eğitimin amaç ve metotlarını kabullenmeyi sağlamalıdır.

Eğitim sürekli olmalıdır. Öğrenci veya öğretmen asla eğitim sürecinin bittiğini düşünmemeli ve kendilerini nihai hedefe ulaşmış zannetmemelidirler.

Eğitimciler aynı zamanda müfredatın uygulayıcı örnekleri olmalıdır.

Eğitim belli yer ve zamanla özdeşlememeli birey her yeri okul, herkesi öğretmen kabul eden ve sürekli ayrış içinde olan bir anlayışı kazanmalı/sahiplenmelidir.

Cemaatin bütün bireyleri her zaman öğrenci, her zaman öğretmen olduklarının bilincinde ve sorumluluğunda davranmalıdır. Bu nedenle cemaatler sadece eğitim mekanlarını değil bireyin hayatının tüm alanlarını da kuşatmalı/düzenlemelidir.

Eğitim bireye yönelik olmasına rağmen birey dış etkenlerin etkilerinden bağımsız değildir. Bu nedenle bireyimizin ailesi çevresi de eğitimin içine alınmalı, bireyi değil nesilleri hedefleyen bir eğitim anlayışının sonucu olarak kuşatıcı bir eğitim felsefesi oluşturulmalıdır.

Cemaatler kendi devamlılığını sağlayacak fertlerinin eğitiminde dikkat gösterdiği gibi, tağuti güçlerin sebep olduğu yanlış anlayışlara, bozulmalara karşı da tedbir almalıdır.

Öncelikli ihtiyaç İslam bilgisidir. Kişinin Müslüman olmasını/kalmasını sağlayan konular önce öğretilmeli, daha sonra İslam'ın toplumsal dönüşüm hedefi ve davet ile ilgili bilgiler öğretilmelidir. Bilginin tahrif edilmesini ortadan kaldırılmasını etkisinin azaltılmasının engellenmesini sağlayacak bilgi verilmelidir.

Edep ve saygı hem eğitim çalışmasına hem de eğitimciye yöneliktir. Tevazu, hatayı kendinde arama eğitilenin vazgeçilmez vasıflarından olmalıdır.

Ceza, eğitime ve eğitilene verilen önemi gösterir. Ceza-ödül dengesi dikkatle oluşturulmalı, ferdin kaldıramayacağı kadar ağır veya caydırıcı olamayacak kadar kolay olmamalıdır. Eğitilen cezayı unutamamalı, benzer durumlarla karşılaştığında hata yapmasına engel olmalıdır.

Eğitim her zaman açık olmalıdır. Bireyler hedefleri ve süreci önceden bilmelidir.

Bireyler bir bütünün parçası olduklarını, olmaları gerektiğini, eğitim ile öğrenmelidir. Bunu sağlamak için sınıf, ders halkaları gibi ortamlar oluşturulmalıdır.

Birey, bilmediğini sorarak, işlerini inanarak yapmalı, yaptığı işi sahiplenmeli, düşünerek itaat etmeli, mantığını kavramaya çalışmalı ki eğitim faaliyetleri faydalı olsun. Konu, öğretmen, okul ve/veya diğer eğitim bileşenlerinin, onun için oluşturulduğunu bilmelidir.

Yetiştirilen bireylerde tevazu ve merak dengesinin oluşturulmasına dikkat etmeli, eğitimin ve öğrencinin ilk göze çarpan özelliklerinden biri itidal olmalıdır.

Eğitimci yaptığı işin öneminin farkında olmalı, bireyi yanlış eğitmenin vebalinin büyüklüğünün tedirginliğini taşımalıdır.

Eğitim müfredatının içine alınması gereken konular arasında şunlar  da bulunmalıdır:

İman-Akaid

· İnsanın yaratılış vazifesi, din mefhumu, İslam dininin özellikleri, "İman" kavramı

· Allah'a İman: İnkârcı akımlar, Allah'ın varlığını ispat eden deliller, Allah'ın birliği/tevhid, tevhidin tezahürleri, şirkin çeşitleri

· Siyasi Tevhid Bilinci: Tevhid, Şirk, Küfür, Nifak, Tağut, Belam, Müstekbir, Velayet, Hüküm Koyma, Red Anlayışı

· Allah'ın İsim ve Sıfatları: Esma-ül-hüsna ve tefekkürü

· Meleklere İman: Meleklerin varlık ve mahiyetleri, özellikleri, görevleri, sayı ve çeşitleri, Şeytan ve Cin

· Peygamberlere İman: Peygamberlik Müessesesi, peygamberlerin sayısı, özellikleri, görevleri, Hz. Muhammed'in son peygamber oluşu ve nübüvvetinin evrenselliği.

· Kitaplara İman: İlahî kitapların gerekliliği, ilâhî kitapların sayısı, Kur'an-ı Kerim'in hayatımızdaki yeri, Kur'an'a yaklaşımdaki yanlışlıklar

· Ahirete İman: Dünya-ahiret dengesi, ölüm, kabir, kıyamet, mahşer, hesap, mizan, cennet, cehennem

· Şehadeti Bozan Haller: İman-amel münasebeti, bid'at kavramı, tekfir meselesi

Kur'an

· Kitap ve önemi

· Kuran okuma öğretimi

· Kur'an ve günlük hayat birlikteliği

· Meal ve metin ayrılmazlığı

· Kur'an kıssalarının bireysel ve toplumsal örnekliği-bağlayıcılığı

· Kur'an'ın indiriliş gayesi, Kur'an okumanın fazileti ve önemi

· Kur'an okuma ve anlamanın ilkeleri

· Tefsir, tevil, meal terimleri. Tefsir çeşitleri. Tefsirlerin tanıtımı

Siyer

· Cahiliye mefhumu. Arap cahiliyesinde toplum ve insan

· Resulullah'a tabi olmak, Muhabbet, Siyer İlminin Önemi

Bir Davetçi Olarak Hz. Peygamber

Bir Eğitimci Olarak Hz. Peygamber

Hz. Peygamber'in Cihad ve Antlaşma Siyaseti

Hz. Peygamber'in Günlük Hayatı

Hz. Peygamber'in İbadet Hayatı

Hz. Peygamber'in Aile Hayatı

Hz. Peygamber'in Ticaret Hayatı ve Öğretileri

Hayatu's-Sahabe'den Örnek Kesitler

Tarih

İslam tarihi

Dünya tarihi

Ülke tarihi

Dersler ve ibretler

Coğrafya

Genel ve yerel coğrafya

Jeopolitik konum

İnsan-coğrafya ilişkisi

Düşünce

Fikir akımları

İslam düşüncesi

Kavramlar

Hadis

"Hadis", "Sünnet" Kavramları. Hadislerin Tasnif Çeşitleri

Hadis İlmi Tarihi

Hadis Problemleri

Sünneti Doğru Anlamanın İlkeleri

Ahlak

Vaktin Kıymetini Bilmek, Ahiret Endişesi Taşımak, İbadet ve Gayret

Salih Amel ve Özellikleri. Niyet, ihlâs, riya, takva

Şeytan ve Hayatımızdaki Yeri

Nefs ve Hayatımızdaki Yeri

Kalbin Afetleri: Dünya sevgisi, uzun emel, kibir ve ucub

Günahların Dünya ve Ahiretteki Etkileri. Alınması Gereken Tedbirler

Kul Hakkı ve Ehemmiyeti

Ebeveyn, Akraba ve Komşularımızla İlişkilerimiz

Kadın-Erkek İlişkilerinde Adab

Kardeşlik Hukuku ve Adabı

Copyright 2018 © RAHLE DERGİSİ