SERBEST REKABET VE KAPİTALİZM - rahle.org

SERBEST REKABET VE KAPİTALİZM - rahle.org

SERBEST REKABET VE KAPİTALİZM


Facebookta Paylaş
Tweetle

 

Süha SERİN

Geçen yazımızda kapitalizmi, mülkiyetin ve kazancın sınırlı olmadığı bir eko¬nomik sistem olarak açıklamıştık. Bu tanım, kapitaliste "sen neden şu kadar tril¬yon mal biriktirdin veya niye yüzde bin kar yapıyorsun?" sorusunun sorulamıyacağı ve bu karın sınırlanamayacağı anlamına gelmekteydi. Fakat teorisyenler nasıl ki işçinin aldığı ücret "çalışma süresi" ve "kalite" ile sınırlı ise, kapitalistin de "ser¬best rekabet" ile sınırlı olduğunu söylemektedirler.

Malını başkasından daha fazla satabilmek başkasından fazla kazanabilmek için hem kaliteyi yükseltmeye çalışacak hem fiyatı düşürmeye çaba harcayacaktır.Çünkü tüketici, bir şeyi almakta özgür olduğunu bildiği için "ucuzu ve "iyiyi" se¬çeceğine göre üretici de ister istemez fiyatı düşürmek zorunda kalacaktır, öyley¬se sınırsız kar diye bir şey yoktur

Ancak, rekabetin olabilmesi için şu şartların oluşması gerekmektedir

I -O malı üreten veya satanların mümkün olduğu kadar çok olması gerekir

2- Rakiplerin mücadele şartlarının eşit olması gerekir

3- Aralarında üretim ve satış şartlan hakkında yapılmış bir antlaşma olmaması gerekir.

Bu şartlardan hareket ederek kapitalizmdeki serbest rekabet uygulamalarına bir göz attığımızda, bir aldatmaca, bir yutturmacadan başka bir şey olmadığı or¬taya çıkar. Çünkü kapitalizmin değişmeyen temeli, sınırsız kazançtır. Namuslu, serbest bir rekabet, gerçekten kazancı sınırlama gücündedir. Bundan kurtulma¬nın çaresi, iyi rakibi yok etmektir. Ya dannnnnnnn. Amerikan gangasterlerinin söyleyip uyguladıkları gibi "yenemiyorsan birleş"formülü işler. Bu savaşta tarafla¬rın biri ya iflas edip piyasadaki yerini boş bırakacak, ya da sermayesi daha az ol¬duğu için dayanamayacak ve gücü daha fazla olanın yanında yer alarak onun uy¬dusu durumuna düşecektir.

Aralarındaki rekabeti ortadan kaldırmak maksadıyla, piyasaya hakim bulunan 

birden fazla firma antlaşmalarla bir araya gelerek tekelleri oluşturacaklardır. Bu kollektif tekellerin örnekleri; genellikle Almanya’da karşılaştığımız kartellerdin Karteller, firmaların tüzel kişiliklerini muhafaza ederek fakat fiyat ve satış şartlan üzerin de rekabeti kaldıracak şekilde anlaşmak suretiyle oluşmaktadır.

Tekel oluşturarak rekabeti ortadan kaldırmanın yanında, hükümetlerin bütün kaynaklan seçimlerde kendilerine maddi destek sağlayan derebeylerine tahsis et¬meleri, rekabeti ortadan kaldıran en önemli etkenlerden biridir.

Kapitalistin kazancının serbest rekabet ortamıyla sınırlanacağı tezi, gerek tekel¬leşme, gerekse devletin adalet ilkesinden yoksun teşvikleriyle (ve burada değine- miyeceğimiz kadar uzun nedenlerle) çürümüş olmaktadır. Kazancına kazanç katan, sınırsızca büyüyerek büyük bir güç olan kapitalist, devlet içinde devlet olmaktan çıkıp devletin kendisi olmaya başlar ve insanlara hizmet getirmek yerine karını arttıracak bütün yöntemlere '-amaca giden bütün yollar meşrudur-" diyerek baş vurmaktan asla çekinmez.

Kaynaklan-S.B.A

-İnsanlığın son çerçevesi, İ . BOZDAĞ, Emre Yay -İzlenim dergisi, Sayı-1,1993 

 

Copyright 2018 © RAHLE DERGİSİ