İMAM TİRMİZİ VE CAMİİ - rahle.org

İMAM TİRMİZİ VE CAMİİ - rahle.org

İMAM TİRMİZİ VE CAMİİ


Facebookta Paylaş
Tweetle

 

 

İsmail YILMAZ

İmam Tirmizi, Orta Asya şehirlerinden Tirmiz şehrinde h. 209 da dünyaya geldi. İsmi, Muhammed ibnu Sevre et Tirmizi’dir. Künyesi Ebu Isa dır. H. 279 yı¬lında vefat etmiştir.

Tirmizi, Arabistan, Mezopotamya, Iran ve Horasan gibi çeşitli ilim merkezle¬rine hadis öğrenmek için seyehatler yapmıştır.

O, Buhari ve Müslim’e talebelik yaptığı gibi öteki Kütüb-i Sitte müellifleriyle de görüşmüştür. Kütüb-i Sitte imamlannın müştereken ilim aldıktan imamlardan hadis aldığı gibi onlann haricinde zamanının diğer meşhur hadis alimlerinden ilim almış ve hadis rivayet etmiştir.

Hadis alimleri, Tirmizi'nin güvenilirliği, imammeti ve dindarlığı hususunda itti¬fak etmişlerdir.

Tirmizi, sadece rivayetleri cem edip eser te'lif etmekle hizmet etmemiş, ha¬dis ilminin gelişmesine de katkıda bulunmuştur. Kendisine kadar hadisler iki kıs¬ma aynlıyordu; -sahih ve zayıf - Tirmizi bunlara üçüncüc bir kısım ilave etti."Ha- sen °. Böylece kendisinden sonra, hadislerin üç mertebede mütalaa edilmesi ge¬lenek halini aldı.

Tirmizi'nin bazı te’liflerinde de çığır açtığı görülmüştür. Sahabelerin hayatlan- na dair müstakil olarak tahsis edilen ilk eserin, bazı alimler, Tirmizi tarafından ya¬zıldığını kabul etmiştir.

Yine Tirmizi tarafından kaleme alınmış olan "Şemail" adlı eseri bu dalda yazı¬lan ilk müstakil ve mükemmel eserdir. 

İmam Zehebi, O’nun için şöyle den "Buhari öldüğü zaman, Horasan’da ilim, hıfc , vera ve zühd yönleriyle Tirmizi denginde bir başkasını bırakmamıştı.0

(O

El- Cami’us- Sahih

Tirmizi’nin en meşhur eseri Sünen de denmiş olan "es-sahih’dir.0 Hadiscilerin yer verdikleri bütün ana bablara şamil olması sebebiyle "Cami0 vasfını da almıştır.

Sahih-i Tirmizi'deki tertip güzelliği diğer kitapların hiçbirinde yoktur.

Tirmizi eserini, Hicaz, Irak ve Horasan alimlerine sunmuş, hepsi de beğenmiş¬lerdir. O kitabı hakkında "Kimin evinde bu kitap bulunursa, sanki evinde konuşan bir peygamber vardır."2

İmam Tirmizi, kitabını sünen tarzında yani Fıkıh bablannı esas alarak terip et¬miştir. Baba başlıklarının tanziminde Buhari’ye paralellik gözükürse de, kısa ve net oluşu ve bir de fıkhi görüşler ihtiva etmemesi bakımından ondan aynlır.

Tirmizi, İmam Müslim'in espirisinide gözardı etmez. Yani, hadislerin muhtelif tariklerini de aynı anda göstermeye gayret etmiştir. Tirmizi, bab başlıklannın tan¬ziminde ayetlerden çok nadir olarak yararlanmıştır. Buhari ise birinci derecede ayetlerden bab başlıklarını oluşturmuştur.

Görüş ayrılığı bulunan konulara dair olan bab başlıklannı "heP ve "keyfe” gibi soru edatlarıyla verir. Aralannda nesh cereyan olan hadisleri bir babda ardından nesh eden hadisleri başka bir babda zikretmek suretiyle peşpeşe sıralar.

Tirmizi bab başlığı altında bir veya birkaç hadis verdikten sonra sırasıyla şu iş¬lemleri yapar.

I - Hadisin sıhhat durumunu "Sahih- Hasen veya Zayıf mutlaka açıklar.

2- Hadisin varsa diğer tariklerini "senedleri" verir

3- Konuyla ilgili diğer sahabelerden yapılmış rivayetler varsa onlara da "Bu bab da, falan sahabeden, falancadan”2 diyerek sahabe isimlerini vermek suretiyle işa- 

ret eder.

4- O konuda fukahanın görüşlerini, hadisle nasıl ihticac ettiklerini (delil olarak kullanma), ulema arasında ittifak mı, ihtilaf mı bulunduğunu anlatır. Eğer o konu¬da icma varsa mutlaka ona işaret eder.

Her hadisin durumunu belirtmesi, kitabından herkesin kolayca istifadesine im¬kan tanır. Bu vasıf O’nu diğer teliflerden ayıran en mümtaz yönünü teşkil eder.

Kitabının sonunda koymuş olduğu "Kitab-ul llel" bölümü kitabının diğer bariz bir özelliğini teşkil eder ki burada yer verdiği ravilerin tabakalannı, ve cerh-tadil- le ilgili bahisler ulumu-l hadis üzerine olan en eski sistematik meseleleri teşkil eder.

Tirmizi eserine, alimlerden herhangi biri tarafından amel edilmiş olan hadisleri almıştır. Kendi ifadesiyle kitabındaki iki hadis dışında diğer bütün hadislerle amel edilmiştir.

Şu halde Sünen-i Tirmizi, bir bakıma kendisiyle amel edilmiş hadisleri toplayan "ki hadis sayısı 3962 dir" bir mecmuadır. Bu kitaptaki bütün hadislerin sahih ol¬duğu anlamına gelmez. Ki kitabında zayıf hadisler mevcuttur, Tirmizi bunlann zafiyetini belirtmiştir.

KİTABIN ŞERHLERİ

I- Arızatu'l- Ahvazi. Müellifi ibnü’l- Arabi'dir.

 

2* Abdurrahim el- MObarelcfuri tarafından yapılan şerh. Tuhfetu’l -

Copyright 2018 © RAHLE DERGİSİ