HZ. ADEM (A.S.)/6 “Ve israilliyyat”
Kuran kıssaları arasında uydurma ve Israili rivayetler, en yoğun olarak Hz Adem as hakkında varid olmuştur. Kur'an ve sahih hadislerin -ki bunlar da sınırlıdır- dışında yazınsal ve arkeolojik hiçbir kaynağın olmamasına rağmen, cennet ve yeryüzünde geçen hadiseler üzerinde o kadar teferruatlı bilgiler rivayet edilmektedir ki bunları hüsn-i niyetin eseri olarak izah kabil olmasa gerek. Bu rivayetlerin çokluğu, konuyu müstakil bir sayıda ele almamızı zaruri kılmıştır. Aşağıda vereceğimiz rivayet örneklerinde de görüleceği gibi, bunların aklen ve naklen kabulleri mümkün değildir. Bunları eserlerine kaydeden veya nakleden bir kısım şahıslar, bazen Israili olduklarını ifade etmiş olsalar da, avamın bu ince ölçüyü yakalayamayacağı düşünülerek bunlardan sarf-ı nazar edilmeliydi. Kaldı ki bunların hacim genişletmenin ötesinde mesaja ulaşmada engel teşkil ettiği de ortadadır.
I -Hz Adem (as)'ın yaratılışı
Allah (cc) Hz Adem'i (as) yaratmayı murad ettiğinde yeryüzünden toprak getirmek üzere sırasıyla Cebrail, Mikail ve Azrail (as)'ı görevlendirdi. İlk ikisi, yer kendilerine vermediği için elleri boş döndü. Nihayet Azrail as yeryüzünün farklı mevkilerinden farklı renkte toprakla döndü, bunları birbiriyle karıştırdı ki Ademoğlunun farklı renklerde olması da buna yorumlanmıştır. Bu toprak çamur haline getirilerek 40 gün orta yerde bırakıldı. İblis gelir geçer ona tekme atardı, o da testi gibi ses çıkarırdı.
2- Meleklerin Hz Adem'e (as) secdesi
Allah (cc) meleklere secde emrini verince melekler; Tapmayız" dediler. Allah (cc) da bir ateş gönderip onları yaktı. Sonra başka melekler yarattı. Hadise aynı şekilde onlar için de gerçekleşti. Üçüncü taife meleklerin de secde emrine muhalefetten dolayı yakılmalarından sonra, dördüncü bir taife melek daha yaratıldı, onlar;
"Emrini işittik ve itaat ettik dediler." Yalnız İblis secdeden kaçındı. Bu iki rivayetin melek inancı ile bağdaşan hiçbir yanının olmadığı açıktır.
3- Hava’nın yaratılması
İblis lanete uğrayıp cennetten kovulduktan sonra, Hz Adem (as) cennette iskan etti. Uyuyordu, uyanınca yanı başında bir kadın oturuyor buldu ki, Allah (cc) onun kaburgasından-bir kemiğinden- yaratmıştı. Hz Adem (as) Havva’yı görünce; “Etim, kanım, eşim" dedi.
Rum 30/21 ve Şura 42/11 ayetlerde Havva'nın Hz Adem'den yaratıldığı belirtilir, kaburga kemiği hadisesi sahih değildir. Kadınlarla iyi geçinmeyi, onların eğitim ve öğretimini tavsiye eden hadislerde (I) kadının kaburga veya eğe kemiğine benzetilmesi, mecazi yorumlan ihtiva eden birer edebi uslubün eseridir. Kaldı ki bunların Havva ile bağlantısı bulunmamaktadır.
4- lblis’in cennete girmesi
İblis’in, Hz Adem (as) ve eşini iğva ettiği ayetlerin yorumunda, cennetten kovulmasına rağmen onun bunu nasıl gerçekleştirdiği üzerinde gereksiz birtakım mülahazalar yapılagelmiştin
-İblis onları görmeden iğva etti,
-Yeryüzünden hitab eti,
-Cennetin kapısına kadar yaklaştı da oradan yaptı,
-Kendisi ayaklı bir hayvan kılığında cennete girmeyi başardı,
-Bir yılanın sakalına(l), ağzına, azı dişleri arasına veya kamına girerek melekleri atlatmayı(l) başardı. Ki yılan önceleri 4 ayaklı idi de bu hadiseden sonra ceza olarak ayaksız bırakıldı, diğer canlılar ondan nefret eder oldu.
5- Yasak ağaç
Allah (cc) cennette Hz Adem ve eşine: “Şu ağaca yaklaşmayın!” emrini verdi. Bunun dışında hiçbir bilgi ve bilinmesinde hiçbir faide olmamasına rağmen, yeryüzünde hiçbir ağaç cinsi bırakılmayacak şekilde yorumlara gidilmiş, hatta soyut ağaçlar dahi üretilmiştir. İşte onlardan bazıları;
-İlim, yani hayrı ve şerri bilme ağacı, üzüm asması, buğday, sünbüle, zeytun, hurma, incir, kafur, ebedilik ağacı, şarap ağacı, el-mihne, ilm-i Muhammedi ağacı, Şecere-i Al-i Muhammed vs...
6- Hz Adem'e (as) yasak ağaçtan kim yedirdi?
Ayetlerde hiçbir ima olmamasına rağmen, Hz Adem'e (as) yasak ağaçtan eşi Havva'nın yedirdiğine dair bir çok rivayet vardır. Muhammed b. Kays, Ibnu Zeyd, Said b. Müseyyeb den rivayetlerde;
İblisin önce Havva'yı iğva ettiği, yaptığını ona güzel gösterdiği, bu yolla Hz Adem (as)'ın sarhoş edilerek yasak ağaçtan yedirildiği şeklindeki rivayetler, hiçbir tedkikten geçirilmeden zikredilebilmektedir.
Havva’nın ve kadın cinsinin özel talinin, ağaçtan çıkan kana mukabil olduğu yolunda rivayetler de mevcuttur,
7- Hz Adem (as) ve eşinin giydiği elbiseleri
Bunun tırnak veya nurdan olduğuna dair rivayetler vardır. Ayet bunun sadece elbise olduğunu zikreder, 7/20
8- Açılan yerlerini ne ile örttüler?
Ibn Ebi Hatim’den mervi hadis-ki merfu' addedilmiştir- ve Krtab-ı Mukaddese dayanılarak "cennet yaprağından kasdın, incir yaprağı olduğu söylenmiştir.
9- Yeryüzüne indirilme hadisesi
Çeşitli kaynaklarda Hz Adem (as), eşi Havva ve Iblis'in yere indirilmesi ile ilgili detaylı bilgiler bulmak mümkündür. Daha ileri gidilerek, İblisin cennete girmesi ile ilgili zikri geçen yılanın dahi yere indirilmesi ve ona verilen cezalar zikredilmektedir.
-Hz Adem (as)’in, Hind toprağındaki buz dağı veya Serendib Adası veya Ne- ud’ a vs indirildiği,
-Hz. Havva’nın, Arabistan’daki Cidde veya Cüdde’ye indirildiği, Hz Adem as ile Müzdelife’de buluştukları,
-Iblis’in Meysan veya Übülle denen bir yere indirildiğinden bahsedilir. Tüm bunlar, ancak delil olabilecek bir haberle isbat edilebilecek mevzulardır. Konu ile alakasız yılan ise, rivayetlerle İsfahan’a veya Nusaybin'e indirilmiştir®
10- Hz. Havva’ya verilen ceza
Bakara 2/37 de Hz Adem'in (as) tevbesinin kabulüne binaen bir ceza isnat edemeyen hayal gücü(!), Havva validemize ceza kesmekten geri kalmadı;
Kadınlardaki özel halin, ağacın kanına istinaden oluştuğu, önceleri akıllı iken aklının kısaldığı, doğum sancılarının bundan sonra bünyesine verildiği gibi...
Keza Allah cc yılana şöyle hitab etmiştir (!); "Ey yılan, senin ayaklarını ezeceğim. Sen yüzün üzere sürünerek yürüyeceksin."
11 -Hz Ademin (as) telakki ettiği kelimeler
İstisnasız bütün müfessirlere göre 2/37 de Hz Adem’in (as) Allah’dan cc belleyip tevbede kullandığı kelimelerin Araf-23 deki sözler olduğu söylenmesine rağmen, bunda da bazı gayelerle destek rivayetler serdedilegelmiştir;
Ibn-i Abbas'dan (ra) rivayetle-ki Ibn Cevzi ve Suyuti mevzu' ilan etmiştir- Hz Peygamber, bu kelimeler hakkında;
“Adem, Muhammed, Fatıma, Haşan ve Hüseynin hakkı için kendisinin bağışlanmasını istemişti.”
12- Cennetten Hz Adem (as)'ın yanında getirdikleri
Hz Adem (as)'ın cennette yanından geçtiği her ağaçtan bir dal ve yaprak aldığı ve bunları dünyaya getirdiğine dair rivayetler vardır. Hz Musa (as)'ın asasının ve dahi 30 adet meyvenin de onunla beraber yeryüzüne indirildiği ifade edilir. Hz Adem (as) yeryüzünde acıkınca Allah’a cc yalvardı da Cebrail (as) onu cennetten getirdi ve tanımı ona Cebrail (as) öğretti denilmektedir.
13- İsrailli rivayetler arasında itikaden en hassas olanı; A'raf suresi 189-190 da geçen ayetin izahı sadedinde sunulanlardın
Tirmizi'den hasen ve garib beyanı ile rivayet edilen bir hadise göre; Havva validemizin doğurduğu her çocuğun ölmesi üzerine kendisi İblise, doğacak çocuğunun yaşaması durumunda ismini "Abdül Haris” (2) olarak vermeyi nezrettiği söylenmekte. Hadise açıkça şirki ilzam etmekle beraber, rivayetin Israili olduğu konusunda ihtilaf yoktur. Bazı farklarla konu hakkında iki rivayet daha mevcuttur.(3)
Hasıl-ı kelam; rivayetler çoğaltılabilir. Kaynak ve rivayet araştırması yapma durumunda olmayan her bir okuyucunun, mesajı kimden ve nereden aldığı hususunda uyanık olması gerektiğini anlatmak istiyoruz.
Selametle...
1- Buhari -nikah 79-80 enbiya I, Müslim-rada' 62-85, Tirmizi-talak 12...
2- Haris, İblls'in İsimlerindendir
3- Said b. Cubeyr ve Es-Suddi den rivayet edildiği söylense de İsrafil olduğu belirtilmektedir.
